ساز تار یکی از قدیمیترین و معتبرترین آلات موسیقی است که تاریخچه آن به بیش از هزار سال پیش، به دوران موسیقیدان بزرگ فارابی برمیگردد. اگرچه تار امروز با نسخههای تاریخی آن تفاوتهایی دارد، اما همچنان به عنوان یکی از سازهای اصلی در موسیقی ایرانی شناخته میشود. تار با قابلیتهای فوقالعادهاش در اجرای انواع فرمهای موسیقی ایرانی، از جمله ارکسترها، بداههنوازی، جواب آواز و قطعهنوازی، جایگاه ویژهای دارد. به همین دلیل، بسیاری از علاقهمندان به یادگیری این ساز و اخذ مدرک معتبر در نوازندگی تار هستند. دورههای آموزشی نوازنده تار تحت نظارت سازمان فنی و حرفهای و موسسات وابسته به آن برگزار میشود. این دورهها برای علاقمندان این شرایط را فراهم میکنند که به طور حرفهای نواختن تار را یاد بگیرند و مهارتهای لازم را کسب کنند.
نوازندگی تار
ساز تار، یکی از سازهای زهی مضرابی مقید، با استفاده از موادی مانند چوب، استخوان، زه (روده تابیده چارپایان) و فلز ساخته میشود. این ساز از حدود ۲۰۰ سال پیش به عنوان یکی از سازهای اصلی در موسیقی ملی ایران شناخته شده است. نوازندگان تار معمولاً در حالت نشسته، تار را به صورت افقی روی ران پا قرار میدهند و نواختن آن را انجام میدهند.
یکی از ویژگیهای برجسته و متمایز ساز تار، تنوع در تعداد کوکهای آن است. این ویژگی به نوازنده این امکان را میدهد که با توجه به نیاز خود، کوک سیمها را تغییر دهد. همچنین، در نوازندگی تار، همانند سایر سازها، از علائم قراردادی برای انگشتگذاری و ایجاد حالتهای خاص استفاده میشود.
نوازندگی تار علاوه بر اینکه نیاز به یک فرایند آموزشی دارد، به عنوان وسیلهای برای ابراز احساسات و عواطف فرد نیز شناخته میشود. با شرکت در دورههای آموزشی نوازندگی تار، افراد میتوانند احساسات خود را به بهترین شکل بیان کرده و به تقویت روحیه و توانمندیهای خود بپردازند.
معرفی دوره نوازنده تار سازمان فنی و حرفهای
نوازندگی تار یکی از مشاغل برجسته در حوزه هنرهای نمایشی است که شامل فعالیتهایی چون نوازندگی در پروژههای استودیویی، گروههای موسیقی، تکنوازی (سولیست)، و موسیقی فیلم و نمایش میشود.
برای علاقهمندان به این حرفه، دورههای آموزشی نوازندگی تار تحت نظارت سازمان فنی و حرفهای فرصتی مناسب برای یادگیری اصولی و حرفهای این هنر را فراهم میآورد. در پایان دوره، با قبولی در آزمون ارزشیابی، مدرک معتبر و بینالمللی نوازندگی تار صادر میشود.
جزئیات دوره:
- مدت زمان: دوره آموزشی نوازنده تار به مدت ۱۱۸ ساعت برگزار میشود. از این زمان، ۱۸ ساعت به آموزش نظری و ۱۰۰ ساعت به آموزش عملی اختصاص دارد.
- اساتید: آموزش توسط فارغالتحصیلان با مدرک کارشناسی موسیقی و حداقل ۲ سال سابقه کار مرتبط، یا افراد با مدرک کاردانی و ۴ سال سابقه کار مرتبط انجام میشود.
- ارزشیابی: در بودجهبندی ارزشیابی دوره، ۲۵ درصد نمره به دروس کتبی، ۶۵ درصد به آزمون عملی و ۱۰ درصد به اخلاق حرفهای اختصاص یافته است.
برای قبولی در آزمون ارزشیابی پایانی، داوطلبان میتوانند از نمونه سوالات ادوار گذشته استفاده کنند. نمونه سوالات مربوط به دوره نوازنده تار سازمان فنی و حرفهای به صورت فایل پیدیاف در سایت فنی تست موجود است. با پرداخت آنلاین مبلغ مربوطه، میتوان به راحتی این فایلها را دریافت کرد و به آمادگی بهتری برای آزمون دست یافت.
شرایط عمومی داوطلبان برای شرکت در دوره نوازنده تار
برای شرکت در دوره نوازندگی تار تحت نظارت سازمان فنی و حرفهای، داوطلبان باید از شرایط عمومی زیر برخوردار باشند:
- تحصیلات: دارا بودن حداقل تحصیلات پایان دوره راهنمایی.
- سلامت جسمانی و روانی: برخورداری از سلامت کامل جسمانی و روانی برای حضور در دوره.
توجه: برای شرکت در این دوره نیازی به پیشزمینه مهارتی خاصی نیست. با این حال، داشتن تجربه و مهارت قبلی میتواند به تسریع فرآیند یادگیری و حرفهایتر شدن شما کمک کند.
استانداردها و رشتههای مرتبط با دوره نوازنده تار
نوازنده تار، که به انگلیسی به آن “Tarist” گفته میشود، فردی است که به اجرای قطعات نوشته شده برای ساز تار با استفاده از تکنیکها، سونوریته و موزیکالیته مناسب میپردازد. این قطعات باید از رپرتوار معتبر موسیقی تار و ادوار مختلف آن انتخاب شده باشند.
استانداردها و رشتههای مرتبط با دوره نوازنده تار شامل موارد زیر است:
- نوازنده ارگ: تسلط بر تکنیکها و نواختن ارگ به عنوان یک ساز کلیدی در موسیقی.
- تولیدکنندگان موسیقی الکترونیک: آشنایی با نرمافزارها و تکنیکهای تولید موسیقی الکترونیک که میتواند به تولید و اجرای موسیقی تار به شیوههای مدرن کمک کند.
- نوازندگی پیانو: توانایی نواختن پیانو به عنوان مکمل و ارتقای مهارتهای موسیقی و فهم بهتر از تئوری موسیقی.
- نوازنده گیتار فلامنکو و کلاسیک: داشتن مهارت در نواختن گیتار فلامنکو و کلاسیک برای توسعه بیشتر مهارتهای نوازندگی و تسلط بر تکنیکهای مختلف موسیقی.
این استانداردها و رشتههای مرتبط به نوازنده تار کمک میکنند تا درک عمیقتری از موسیقی پیدا کند و بتواند در اجرای قطعات تار به شکلی حرفهای و با کیفیت بالا عمل کند.
سرفصلها و مهارتهای آموزش داده شده در دوره نوازنده تار
در دوره نوازندگی تار تحت نظارت سازمان فنی و حرفهای، داوطلبان با شایستگیها و سرفصلهای آموزشی زیر آشنا خواهند شد:
- معرفی ساز تار: آشنایی با تاریخچه، ساختار و ویژگیهای مختلف ساز تار.
- اجرای نتها و تکنیکها در دورههای مقدماتی ۱ و ۲: یادگیری تکنیکهای پایه و اجرای نتها برای تسلط بر اصول اولیه نوازندگی تار.
- اجرای قطعات از متوسطه تا پیشرفته: تمرین و اجرای قطعات موسیقی در سطوح مختلف، از متوسط تا پیشرفته، برای بهبود مهارتهای نوازندگی.
- ردیف نوازی: یادگیری و اجرای ردیفهای موسیقی ایرانی که شامل نغمات و تکنیکهای خاص تار است.
در طی این دوره، داوطلبان مهارتهای زیر را نیز فرا خواهند گرفت:
- آشنایی با تاریخچه تار و موسیقی ایرانی: درک تاریخچه ساز تار و نقش آن در موسیقی ایرانی.
- شناخت ساختمان ساز و پردهها: آشنایی با ساختار داخلی ساز و نحوه عملکرد پردهها.
- چگونگی نشستن، گرفتن تار و انگشتگذاری: یادگیری روشهای صحیح نشستن، گرفتن ساز و انگشتگذاری برای اجرای بهینه.
- مهارت کنترل ساز بدون فشار عضلات: تمرین تکنیکهای نوازندگی برای کنترل ساز بدون ایجاد فشار بر عضلات.
- شناخت نتها در پوزیسیونهای مختلف: آشنایی با نتها در موقعیتهای مختلف روی ساز و نحوه اجرای صحیح آنها.
- معرفی مختصری از دستگاههای موسیقی ایرانی: آشنایی با دستگاههای مختلف موسیقی ایرانی و نقش آنها در اجرای تار.
این مهارتها تنها بخشی از دانش و اصولی است که داوطلبان در دوره نوازندگی تار یاد خواهند گرفت، که به آنها کمک میکند تا در نواختن تار به صورت حرفهای و با تسلط کامل عمل کنند.
تجهیزات و ابزار مورد نیاز برای دوره نوازنده تار
برای شرکت در دوره نوازندگی تار، داشتن تجهیزات و ابزار مناسب به موفقیت هنرجویان کمک میکند. مهمترین و ضروریترین ابزار برای این دوره عبارتند از:
- ساز تار با کیفیت: انتخاب یک تار با کیفیت و مناسب برای نواختن، که به یادگیری و اجرای بهتر کمک میکند.
- نسخههای صوتی و تصویری: استفاده از فایلهای صوتی و تصویری نوازندگان مختلف برای آشنایی با تکنیکها، قطعات و سبکهای نوازندگی تار.
- کتابهای آموزشی:
- “دستور تار و سهتار” نوشته روحالله خالقی
- “آموزش تار و سهتار” نوشته کیوان ساکت
- “آموزش سهتار” نوشته جلال ذوالفنون این کتابها به هنرجویان کمک میکنند تا با تکنیکها و اصول نوازندگی آشنا شوند.
نکات ایمنی و بهداشت:
- کوتاه نگهداشتن ناخنها: برای جلوگیری از آسیب به سیمهای تار و بهبود نوازندگی.
- راحت بودن بدن هنگام اجرا: ایجاد شرایط راحت و مناسب برای نشستن و نواختن ساز، که به کاهش تنشهای عضلانی کمک میکند.
- اجرا بدون فشار: کنترل ساز بدون اعمال فشار زیاد بر عضلات بدن برای جلوگیری از آسیبها و ارتقاء عملکرد نوازندگی.
با رعایت این نکات و استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب، هنرجویان میتوانند به خوبی از دوره نوازندگی تار بهرهبرداری کرده و مهارتهای خود را بهبود بخشند.
دورههای آموزشی و منابع
برای تبدیل شدن به یک نوازنده تار موفق، گذراندن دورههای آموزشی معتبر ضروری است. یکی از منابع معتبر و شناختهشده در این زمینه، دورههای آموزشی سازمان فنی و حرفه ای میباشد. این دورهها به شما کمک میکنند تا با مباحث تئوری و عملی لازم برای این شغل آشنا شوید و مهارتهای مورد نیاز را کسب کنید. با شرکت در این دورهها، میتوانید بهراحتی در بازار کار نوازنده تار وارد شوید و موفقیتهای شغلی خود را تضمین کنید.
جمعبندی
دوره نوازندگی تار سازمان فنی و حرفهای یکی از دورههای تخصصی در حوزه هنرهای نمایشی است. اگرچه این دوره ممکن است به اندازه نوازندگی گیتار یا ارگ پرطرفدار نباشد، اما همچنان علاقهمندان و طرفداران خاص خود را دارد. نوازندگی تار، بهویژه وقتی به صورت اصولی و حرفهای آموخته شود، میتواند تجربهای جذاب و پایدار باشد که خستگیناپذیر است.
علاقهمندان به این هنر میتوانند با شرکت در دورههای آموزشی برگزار شده توسط سازمان فنی و حرفهای، مهارتهای لازم را فراگرفته و با قبولی در ارزشیابی پایانی، موفق به کسب مدرک معتبر و بینالمللی نوازندگی تار شوند. این مدرک به آنان امکان میدهد تا در دنیای موسیقی به صورت حرفهای و با اعتماد به نفس عمل کنند.