سوالات فنی حرفه ای | مرجع پاسخنامه فنی حرفه ای
دوره بازرس قطعات جوشکاری شده به صورت چشمی، که در حوزه بازرسی جوش قرار دارد، مهارت‌هایی نظیر ارزیابی ناپیوستگی‌های قطعات جوشکاری و برشکاری را به فرد آموزش می‌دهد. این دوره یکی از روش‌های آزمون غیر مخرب (NDT) به نام آزمون چشمی یا Visual Testing (روش VT) است.
استفاده به موقع و صحیح از این روش می‌تواند هزینه‌ها را تا ۸۰ درصد نسبت به سایر روش‌های غیر مخرب کاهش دهد. آزمون چشمی به عنوان یک روش مؤثر در شناسایی نواقص و معایب سطحی، نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها از طریق تعمیر به موقع این معایب دارد.
این دوره در بسیاری از آموزشگاه‌ها تحت نظر سازمان فنی و حرفه‌ای برگزار می‌شود. علاقه‌مندان با شرکت در این دوره آموزشی می‌توانند مهارت‌های ارزشمندی را کسب کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دوره بازرس قطعات جوشکاری به روش چشمی، ادامه مطلب را مطالعه کنید.
معرفی بازرسی چشمی (VT)
بازرسی چشمی یا تست VT یک روش مؤثر برای بررسی ناهنجاری‌های سطحی و تطابق آن‌ها با مشخصه‌های تعیین‌شده است. در این روش، ارزیابی سیستم‌ها با استفاده از حس‌های انسانی و با نظر متخصصین بازرسی انجام می‌شود. ابزارهایی مانند ذره‌بین‌های جیبی و میکروسکوپ‌ها نیز برای دقت بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در بازرسی چشمی، دقت در مشاهده، بو کردن، لمس کردن، گوش دادن، و تکان دادن اشیاء نقش اساسی دارد. این روش در بسیاری از برنامه‌های کنترل کیفیت محصولات به عنوان اولین و در برخی موارد تنها متد ارزیابی به کار می‌رود.
آزمون چشمی، به‌ویژه برای شناسایی نواقص و معایب سطحی، اهمیت بسیاری دارد. هر برنامه کنترل کیفیت که بازرسی چشمی را شامل می‌شود، باید مجموعه‌ای از آزمایشات متوالی را در طول تمام مراحل تولید در بر گیرد.
شناسایی و تعمیر نواقص در این آزمون می‌تواند به کاهش هزینه‌های چشمگیری منجر شود. بسیاری از عیوب که ممکن است در مراحل بعدی با روش‌های تست پیشرفته‌تر کشف شوند، به راحتی با برنامه‌های بازرسی چشمی قبل، حین و بعد از جوشکاری قابل شناسایی هستند.
بنابراین، با یک تست چشمی ساده می‌توان از نیاز به روش‌های پرهزینه‌تر جلوگیری کرد. بازرسی چشمی این امکان را فراهم می‌کند تا در هزینه و زمان صرفه‌جویی شود. اگرچه پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه صورت گرفته است، اما هنوز هیچ ابزاری نمی‌تواند با دقت و هوشمندی مغز انسان رقابت کند. چشمان با تجربه یک متخصص، همچنان بهترین و ارزشمندترین ابزار برای یک بازرسی هوشمندانه به شمار می‌آیند.
معرفی دوره بازرسی چشمی (VT)
دوره بازرسی چشمی (VT) برای آموزش بازرسان قطعات جوشکاری شده در حوزه بازرسی جوش طراحی شده است. این دوره به شرکت‌کنندگان مهارت‌هایی نظیر ارزیابی ناپیوستگی‌های قطعات جوشکاری و برشکاری شده و گزارش‌نویسی نتایج آزمون‌های چشمی را آموزش می‌دهد. بازرسان در این حوزه به‌طور مستقیم با کارفرمایان، پیمانکاران و مجریان پروژه‌ها در ارتباط هستند.
این دوره آموزشی در مجموع ۲۱۰ ساعت طول می‌کشد، که شامل ۸۴ ساعت آموزش نظری و ۱۲۶ ساعت آموزش عملی است. نکته قابل توجه این است که کارآموزان نیازی به گذراندن دوره کارورزی یا ارائه پروژه ندارند.
در پایان دوره، آزمونی برای سنجش مهارت کارآموزان برگزار می‌شود. این آزمون به سه بخش تقسیم می‌شود: ۲۵ درصد آزمون کتبی، ۶۵ درصد آزمون عملی و ۱۰ درصد ارزیابی اخلاق حرفه‌ای. برای موفقیت در این آزمون، مراجعه به نمونه سوالات دوره‌های گذشته توصیه می‌شود. فایل PDF این نمونه سوالات از طریق سایت ایران عرضه قابل خریداری است.
در این دوره، از مربیان حرفه‌ای و با تجربه استفاده می‌شود. این مربیان باید حداقل دارای مدرک کارشناسی در رشته‌های مهندسی جوش، مکانیک یا متالورژی باشند و همچنین دارا بودن مدرک ASNT VT Level II و حداقل ۴ سال سابقه کار مرتبط نیز از الزامات برای مربیان این دوره است.
شرایط شرکت در دوره بازرس قطعات جوشکاری به صورت چشمی (فنی و حرفه‌ای)
برای شرکت در دوره بازرس قطعات جوشکاری به روش چشمی که توسط سازمان فنی و حرفه‌ای برگزار می‌شود، داوطلبان باید شرایط عمومی زیر را داشته باشند:
- سلامت کامل ذهنی و جسمی: شرکت‌کنندگان باید از سلامت کامل ذهنی و جسمی برخوردار باشند تا بتوانند به درستی وظایف بازرسی را انجام دهند.
- تحصیلات حداقل فوق دیپلم فنی: داوطلبان باید دارای مدرک تحصیلی حداقل فوق دیپلم در رشته‌های فنی باشند.
- بدون نیاز به پیش‌زمینه مهارتی: برای شرکت در این دوره، نیازی به داشتن پیش‌زمینه مهارتی خاصی نیست و تمامی مهارت‌های مورد نیاز در طول دوره آموزش داده می‌شود.
شایستگی‌های دوره بازرسی چشمی (VT)
در دوره بازرسی چشمی (VT)، کارآموزان مجموعه‌ای از شایستگی‌ها را کسب می‌کنند که برای اجرای موفقیت‌آمیز وظایف بازرسی ضروری هستند. این دوره شامل ۲۱۰ ساعت آموزش تئوری و عملی است که طی آن کارآموزان با دانش‌ها و مهارت‌های زیر آشنا می‌شوند:
- آشنایی با اصول و مبانی بازرسی چشمی (VT): درک مفاهیم اساسی و اهمیت بازرسی چشمی در فرآیندهای جوشکاری.
- شناسایی و ارزیابی ناپیوستگی‌ها: تشخیص و ارزیابی ناپیوستگی‌ها و عیوب موجود در قطعات جوشکاری و برشکاری شده.
- استفاده از ابزارهای بازرسی: آموزش نحوه استفاده از ابزارهایی مانند ذره‌بین، میکروسکوپ و سایر تجهیزات لازم برای انجام بازرسی دقیق.
- گزارش‌نویسی نتایج بازرسی: یادگیری چگونگی تدوین گزارش‌های دقیق و جامع از نتایج آزمون‌های چشمی.
- بررسی استانداردها و معیارهای بازرسی: آشنایی با استانداردها و معیارهای بین‌المللی و داخلی مرتبط با بازرسی چشمی.
- اجرای بازرسی در مراحل مختلف تولید: انجام بازرسی‌های چشمی در مراحل مختلف تولید، از جمله قبل، حین و بعد از جوشکاری.
- تشخیص و رفع عیوب سطحی: شناسایی عیوب سطحی و ارائه راهکارهای مناسب برای رفع آن‌ها.
این شایستگی‌ها تضمین می‌کنند که کارآموزان پس از اتمام دوره، قادر به انجام بازرسی‌های چشمی دقیق و مؤثر در صنایع مختلف باشند.
ارزیابی ناپیوستگی قطعات جوشکاری و برشکاری شده
در دوره بازرسی چشمی (VT)، آموزش سرفصل‌های مرتبط با ارزیابی ناپیوستگی‌های قطعات جوشکاری و برشکاری شده به کارآموزان ارائه می‌شود. این آموزش شامل مهارت‌های زیر است:
- تشخیص نوع فرایند جوشکاری: کارآموزان یاد می‌گیرند که با توجه به شکل ظاهری جوش، نوع فرآیند جوشکاری را تشخیص دهند.
- تشخیص نوع الکترود و سیم جوش مصرفی: آشنایی با کدهای شناسایی الکترودها و سیم جوش‌ها برای تشخیص نوع مواد مصرفی.
- شناسایی ناپیوستگی‌های سطحی در قطعات مختلف: کارآموزان به مهارت تشخیص انواع ناپیوستگی‌های سطحی در قطعات فولادی کربنی، آلیاژهای فولادی، و قطعات آلومینیومی جوشکاری شده به صورت ورق و لوله دست می‌یابند.
- پذیرش یا عدم پذیرش ناپیوستگی‌ها طبق استاندارد ISO5817: کارآموزان می‌آموزند که ناپیوستگی‌های سطحی را طبق استاندارد ISO5817 و با استفاده از تجهیزات مرتبط بررسی و در نهایت پذیرش یا عدم پذیرش آن‌ها را تعیین کنند.
- بازرسی چشمی قطعات فولادهای زنگ نزن: ارزیابی چشمی قطعات فولادی زنگ نزن با توجه به رنگ گرده جوش طبق استاندارد ۲.
- بازرسی چشمی قطعات آلومینیومی: یادگیری نحوه بازرسی چشمی قطعات آلومینیومی طبق استاندارد ISO10042.
کارآموزان باید در طول یادگیری این مهارت‌ها، به دقت در کار و صداقت در ثبت مشاهدات توجه ویژه‌ای داشته باشند. همچنین رعایت نکات ایمنی از جمله استفاده از ماسک، کلاه ایمنی، کفش ایمنی، عینک ایمنی و دستکش و توجه به شرایط کار در ارتفاع و محیط‌های صنعتی از الزامات ضروری در این حرفه است.
گزارش‌نویسی نتایج ارزیابی آزمون‌های چشمی
در سرفصل گزارش‌نویسی نتایج ارزیابی آزمون‌های چشمی (VT)، کارآموزان با مهارت‌ها و دانش‌های زیر آشنا می‌شوند:
- ترسیم نمای قطعات جوشی ورقی و لوله‌ای و عیوب مربوطه: کارآموزان یاد می‌گیرند که نمای دقیق قطعات جوشی به شکل ورق و لوله، همراه با مشخص کردن عیوب موجود، را روی کاغذ ترسیم کنند.
- تعیین مختصات قطعات ورقی و لوله‌ای روی برگه گزارش: مهارت در تعیین دقیق مختصات قطعات جوشی به شکل ورق و لوله بر روی برگه گزارش، به‌طوری که موقعیت دقیق هر عیب به وضوح مشخص شود.
- ثبت فواصل عیوب تا نقطه مبدأ روی قطعه: کارآموزان آموزش می‌بینند که چگونه فاصله عیوب شناسایی شده را از نقطه مبدأ روی قطعه جوشی محاسبه و ثبت کنند.
- اعلام نتیجه پذیرش یا عدم پذیرش و ممهور نمودن گزارش: نحوه تعیین و اعلام نتیجه ارزیابی چشمی به صورت پذیرش، عدم پذیرش، و پذیرش مشروط (پس از تعمیر) و ممهور کردن گزارش به صورت رسمی.
- تکمیل فرم گزارش VT: کارآموزان در تکمیل دقیق و جامع فرم‌های گزارش آزمون چشمی (VT) که شامل اطلاعات کامل از فرآیند بازرسی و نتایج آن است، مهارت پیدا می‌کنند.
این مهارت‌ها تضمین می‌کنند که کارآموزان پس از اتمام دوره، توانایی تدوین گزارش‌های دقیق و حرفه‌ای از نتایج بازرسی‌های چشمی خود را داشته باشند.
تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی دوره بازرسی چشمی (VT)
در دوره بازرسی چشمی (VT)، برای ارائه آموزش‌های کاربردی و موثر، مجموعه‌ای از تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی مورد نیاز است. برخی از مهم‌ترین موارد عبارتند از:
تجهیزات و ابزارهای آموزشی:
- رایانه: برای استفاده از نرم‌افزارهای آموزشی و انجام تحقیقات.
- وایت برد: برای تدریس و توضیحات آموزشی.
- وسایل کمک آموزشی: مانند پوسترها و مدل‌های آموزشی.
- جعبه کمک‌های اولیه: برای رعایت نکات ایمنی و سلامت.
- کپسول آتش‌نشانی: جهت مقابله با حوادث احتمالی.
- پرینتر و اسکنر: برای چاپ و اسکن اسناد و مدارک آموزشی.
- انواع گیج: برای اندازه‌گیری دقیق در بازرسی‌های چشمی.
- چراغ قوه: برای دید بهتر در نقاط کم‌نور و دشوار.
- انواع آیینه بازرسی: برای بررسی دقیق قطعات از زوایای مختلف.
- کولیس دیجیتال: برای اندازه‌گیری دقیق ابعاد قطعات.
- بروسکوپ: برای مشاهده و بررسی نواحی داخلی قطعات.
- ذره‌بین: برای مشاهده جزئیات سطح قطعات.
- دوربین دیجیتال: برای ثبت تصاویر از عیوب و قطعات مورد بررسی.
- میز نقشه‌کشی: برای ترسیم نقشه‌ها و مستندات.
- میز کار فلزی: برای انجام فعالیت‌های عملی و تست‌ها.
- قطعات جوشکاری شده و برشکاری شده: برای تمرین‌های عملی.
تجهیزات ایمنی:
- ماسک: برای محافظت از دستگاه تنفسی.
- کلاه ایمنی: برای حفاظت از سر در محیط‌های صنعتی.
- دستکش ایمنی: برای محافظت از دست‌ها در برابر خطرات فیزیکی.
- کفش ایمنی: برای محافظت از پاها در برابر سقوط اجسام و سایر خطرات.
- عینک ایمنی: برای محافظت از چشم‌ها در هنگام انجام کارهای پرخطر.
اسناد و نرم‌افزارها:
- اسناد مربوط به ISO: شامل استانداردها و راهنمایی‌های مرتبط با بازرسی چشمی.
- نرم‌افزار تکنولوژی بازرسی جوشکاری: برای آموزش تکنیک‌ها و روش‌های بازرسی جوشکاری.
- نرم‌افزار دانش حرفه‌ای جوشکاران: برای ارتقای دانش و مهارت‌های حرفه‌ای در زمینه جوشکاری.
استفاده از این تجهیزات و ابزارها به کارآموزان کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم را به‌طور کامل و دقیق فراگیرند و آمادگی لازم برای فعالیت در زمینه بازرسی چشمی را کسب کنند.
دوره‌های آموزشی و منابع
برای تبدیل شدن به یک بازرس موفق، گذراندن دوره‌های آموزشی معتبر ضروری است. یکی از منابع معتبر و شناخته‌شده در این زمینه، دوره‌های آموزشی سازمان فنی و حرفه ای می‌باشد. این دوره‌ها به شما کمک می‌کنند تا با مباحث تئوری و عملی لازم برای این شغل آشنا شوید و مهارت‌های مورد نیاز را کسب کنید. با شرکت در این دوره‌ها، میتوانید به‌راحتی در بازار کار ربازرس قطعات جوشکاری شده بصورت چشمی وارد شوید و موفقیت‌های شغلی خود را تضمین کنید. پاسخنامه سوالات بازرس قطعات جوشکاری شده بصورت چشمی فنی حرفه ای (VT) (سال ۱۴۰۳) را میتوانید از طریق وب سایت فنی تست دانلود نمایید.
جمع‌بندی
در بازرسی ساده‌تر و برای بسیاری از جوش‌های غیرحساس، بازرسی سلامت قطعه به‌طور عمده توسط بازرسی چشمی (VT) انجام می‌شود. حتی اگر سایر روش‌های آزمون غیر مخرب نیز در پروسه کنترل کیفیت مورد استفاده قرار گیرند، بازرسی چشمی همچنان بخش کلیدی از این پروسه باقی می‌ماند. تست جوش VT باید در سه مرحله انجام شود: قبل، حین و بعد از جوشکاری.
برای کسب مهارت‌های لازم در این حوزه، میتوانید از طریق سازمان فنی و حرفه‌ای اقدام کنید. این دوره به صورت رایگان هر ساله در این سازمان برگزار می‌شود، که فرصتی مناسب برای علاقه‌مندان به یادگیری و ارتقاء مهارت‌های خود در بازرسی چشمی فراهم می‌آورد.
